Salaketen kanala

Zer da salaketa-kanal bat?

Salatzailea babesteko 2/2023 Legeak ezartzen duenez, enpresek nahitaez jarri behar dute salaketa anonimoetarako kanal bat. Honen bidez jasotzen eta administratzen dira organizazioko kideek edo hari lotutako beste pertsona batzuek ekintza bidegabe edo legez kontrakoei buruz egindako notifikazioak (edo mezuak), ekintza horien lekuko izan badira edo ekintza horiek ezagutzen badituzte.

Tresna hori funtsezkoa da enpresaren barruan irregulartasunak edo jarduera kriminalak detektatzeko, eta enpresako kideek eta horiekin erlazionatutako kanpoko pertsonek jokabide horien berri emateko eta dagokion erakundeak ikertzeko. Salaketen barne-kanala arauak betetzeko edozein programaren funtsezko parte bat da.

 

Zer sala daiteke salaketa-kanal batean?

Oro har, honako jokabide hauetaz informa daiteke:

Lanaren egikaritzeari buruzko jokabide eta ekintza ez-moralak edo legez kanpokoak. Laneko arriskuen erregulazioa urratzen duen edozein jarduketa, baldin eta langileen segurtasuna eta osasungarritasuna arriskuan jartzen badu, bai eta enpresaren protokoloak eta printzipio moralak desobeditu izana ere, salaketa-kanalaren bidez jakinaraz daiteke. Oro har, enpresen jardunbide egokiekin bat ez datorren edozein ekintza.

Enpresako baliabideen kudeaketa desegokia edo irabazizkoa. Interes-gatazkak, enpresaren funtsak helburu pertsonaletarako erabiltzea edo administrazio egokirik ez izatea eta baliabideak manipulatzea ere kexa-arrazoi izan daitezke. Klase horretan sartuko lirateke oso ofentsa larriak, hala nola osasun publikoan, ingurumenean edo segurtasun nazionalean eragina izan dezaketenak. Horregatik, garrantzitsua da salaketa-kanal bat izatea, delitu horiek jakinarazteko aukera emango duena.

Norberaren ondasunak edo besteren ondasun laboralak lapurtzea, ebastea edo ostea.

Jazarpen laborala eta/edo sexuala. Edozein eratako botere-abusua eta jazarpena —laborala, sexuala—, ahozko mehatxua, idatzizkoa edo fisikoa, eta lan-eskubideak eta langileen estatutua nahiz hitzarmen kolektiboa urratzen dituzten jokabideak alerta ematekoak dira.

 

Noren ardura da salaketa-kanala ezartzea eta kudeatzea?

2/2023 Legeak adierazten duenaren arabera, sistema ezartzeko erantzukizuna entitate edo erakunde obligatuaren administrazioko edo gobernuko organoari dagokio, aldez aurretik langileen ordezkariekin kontsultatuta.

Nolanahi ere, independentea izan behar du, eta informatzailearen eta tartean diren hirugarrenen nortasunaren konfidentzialtasuna bermatu behar du.

Sistemaren kudeaketa —informazioak jasotzea— entitateak berak edo kanpoko hirugarren batek egin dezake, betiere independentzia, konfidentzialtasuna, datuen babesa eta komunikazioen sekretua errespetatzen badira.

Ikertzeko jarduketei erantzuna emateko gehieneko epea ezin da 3 hilabete baino luzeagoa izan komunikazioa jasotzen denetik, eta beste 3 hilabetez luza daiteke, konplexutasun berezia izanez gero. Egitateek delitu izateko zantzuak dituztenean, informazioa berehala bidali behar zaio Ministerio Fiskalari, edo Europako Fiskaltzari baldin eta egitateek EBren interes finantzarioei eragiten badiete.

 

Zer babes-neurri daude informatzailea babesteko?

Otsailaren 20ko 2/2023 Legeak babes-neurriak ezartzen ditu, arau-hauste larriez alertatzen duten pertsonek kalterik jasan ez dezaten.

Informatzaileek eskubide hori dute, baldin eta, froga eztabaidaezinik ematen ez badute ere, arrazoizko motiboak badituzte kontatutako informazioa egiazkoa dela pentsatzeko eta komunikazioa arau honetako baldintzak betez egin bada.

Erabat baliogabeak izango dira komunikazioak eta jakinarazpenak aurkeztea eragozteko edo zailtzeko xedea duten duten egintzak, errepresalia dakartenak edo diskriminazioa kausatzen dutenak.

Neurri zuzentzaileak ere hartuko dira, eta informazioak jakinarazi eta hurrengo bi urteetan mantenduko da babesaren iraupena. Salbuespen gisa eta modu justifikatuan, agintaritza eskudunak babes-aldi hori luza dezake.

 

Salaketa egiteko klik egin hemen